نقادي در خصوص مشکلات زندگي مشترک يکي از راهکار هاي سازنده در اصلاح امور به شمار مي رود،اما با وجود اهميت بسيار تعيين کننده اين امر خطير،رعايت اصول و قواعد نقادي نيز مولفه اي برجسته است که کم توجهي به آن به پيچيده تر شدن معضلات و بحران ها منتهي خو اهد شد.
به گزارش پايگاه خبري تحليلي پيرغار، از دير باز نقد سازنده به عنوان راهکاري موثر در بهبود وضعيت و رفع اشکالات و نارسايي ها در عرصه هاي گوناگون مطرح بوده است.
به عبارت ديگر طرح انتقاد به روش صحيح و اصولي مي تواند به ابزاري کارآمد و اثر گذار در رفع نارسايي ها و ناکارآمدي ها تبديل شود،هچنان که طرح انتقاد بدون لحاظ کردن اصول و آداب عنصري ضد تربيتي و حتي تخريب گر محسوب مي شود.
زندگي مشترک يکي از عرصه هايي به شمار مي رود که شيوه طرح انتقاد مي تواند به کمال و يا زوال آن منتهي شود.
به واقع چه بسيار چشم پوشي ها و تغافل هايي که باعث استمرار مسير نادرست و تبديل شدن اشکالات و ايراداتي جزئي به بحران هايي عظيم شده و به همان ميزان نيز چه بسيار انتقادات بجا و اصولي که منتج به برون رفت از بن بست ها و رفع خطاها ي جدي و عميق شده است.
*الزامات نقادي چيست ؟
محمود افراشته،آسيب شناس اجتماعي در تشريح ويژگي ها و شاخصه هاي انتقاد سازنده اظهار کرد:يکي از اصلي ترين مولفه ها در طرح انتقاد سازنده به کار بردن جملات و عبارات غير مستقيم است که برداشت تحقيرآميز و استهزا گونه از آن نشود.
وي افزود:نکته حائز اهميت ديگر در طرح انتقاد،معطوف به موقعيت زماني و مکاني طرح آن مي شود به عبارت ديگر طرح انتقاد در جمع ودر حضور ديگران باعث تقويت جنبه هاي تخريبي و زدودن بار سازندگي آن مي شود.
افراشته گفت:بايد هميشه اين اصل را مدنظر قرار داد که طرح انتقاد بايد بر پايه هاي موضوعي استوار باشد و جمع کردن تمامي موارد مورد اشکال و طرح يکباره مواردي متعدد از انتقاد بيشتر جنبه حمله و تهاجم هويتي به خود مي گيرد.
اين آسيب شناس اجتماعي عنوان کرد:بايد هميشه انتقاد را با زمان بندي مشخص و در طول فواصل مناسب مطرح کرد که در اين شرايط ضريب هضم و پذيرش آن براي طرف مقابل تسهيل مي شود.
وي افزود:اصل حائز اهميت ديگر در طرح انتقاد بيان نقاط مثبت طرف مقابل در کنار طرح ايراد است و اين اصل باعث مي شود فضا و شرايط براي گفتماني معقولانه و آرام به نحو مطلوب تري فراهم شود.
افراشته گفت:رعايت ادب،احترام و صميميت در انتقاد،عنصر سازنده ديگري است که علاوه بر تحکيم پايه هاي زندگي زناشويي،امکان موفقيت و حصول نتيجه در انتقاد را به نحو موثري فراهم مي سازد.
*شاخص تشخيص نقد سازنده و اشکال تراشي هاي مخرب چيست؟
نفيسه ميرگذر روانشناس و کارشناس امور تربيتي در مقايسه انتقاد سازنده با انتقاد مخرب گفت:انتقاد سازنده با رعايت ادب و احترام طرح مي شود اما انتقاد و اشکال تراشي هاي مخرب با توهين،عصبانيت و تنش و درشت گويي همراه است.
وي افزود:عيب پوشي و رازداري از ديگر نشانه هاي انتقاد سازنده به شمار مي رود اما انتقاد مخرب،اغلب با افشاگري همنشين مي شود.
اين روانشناس و کارشناس امور تربيتي با اشاره به لزوم در نظر گرفتن روحيات و ظرفيت رواني طرف زوجين در طرح انتقاد ،عنوان کرد:بي توجهي به ويژگي هاي روحي و رواني مخاطب،مي تواند سازندگي و اثرپذيري را در طرح انتقاد تنزل دهد.
ميرگذر گفت:لحن مشفقانه و اصلاح گر در گفتمان و ادبيات انتقاد سازنده موج مي زند اما بالعکس سردي در گفتار و بيان،از خصوصيت هاي بارز انتقاد مخرب است.
وي با بيان لزوم توجه به اشتباه مخاطب در طرح انتقاد افزود:هدف قرار دادن و نشانه رفتن کليت هويت و شخصيت فرد خطاکار در انتقاد،جنبه تخريبي آن را تقويت مي کند.
اين کارشناس امور تربيتي عنوان کرد:براي اثر بخشي انتقاد از همسر بايد از عبارات تحکم آميز و آمرانه پرهيز شود و همواره ادبيات خيرخواهانه از اصول برجسته در طرح ايراد وانتقاد قرار گيرد.
ميرگذر يادآور شد:نبايد از نظر دور داشت که اصلاح،همواره بايد با فرصت همراه شود و به واقع در نظر گرفتن فرصت جبران خطا،اصلي ضروري در بيان و طرح انتقاد است که ضريب موفقيت آن را به نحو قابل توجهي افزايش مي دهد.
منبع:باشگاه خبرنگاران جوان